Bij de opstart van uw onderneming nam u een inschrijving bij de Kruispuntbank voor de Ondernemingen (KBO), of misschien nog bij het toenmalige handelsregister. De kans is groot dat een ondernemingsloket die inschrijving voor u uitvoerde op basis van diens (beperkte) kennis over uw onderneming. Mogelijkerwijze zijn de activiteiten die u vandaag uitoefent ook een stuk uitgebreider dan de handelsactiviteiten die u aanvankelijk voor ogen had. Naar aanleiding van een vonnis van de rechtbank van koophandel te Hasselt herinneren wij u graag aan het belang van een volledige en correcte inschrijving in de KBO.
I. De casus
De rechtbank van koophandel te Hasselt moest zich buigen over een afgesprongen verkoop van enkele verkavelde percelen bouwgrond. Twee vennootschappen die dagelijks en reeds sedert de jaren ’80 actief waren als projectontwikkelaars hadden enkele percelen bouwgrond verkaveld maar besloten nadien om er zelf geen bouwproject op te ontwikkelen. In plaats daarvan wensten zij de percelen te verkopen aan een derde vennootschap. Tussen partijen werd een onderhandse koopovereenkomst afgesloten die erin voorzag dat de notariële akte diende te worden verleden binnen een termijn van drie maanden vanaf de datum van de onderhandse akte.
Na de ondertekening van de onderhandse koopovereenkomst, liet de koper niets meer van zich horen en weigerde hij zijn medewerking aan het verlijden van de notariële akte. De verkopers gingen over tot de buitengerechtelijke ontbinding van de koopovereenkomst en vorderden een contractuele schadevergoeding van de koper, alsook de bevestiging van de ontbinding door de rechtbank.
II. Het oordeel van de rechtbank van koophandel te Hasselt
De koper beriep zich echter met succes op art. 14, lid 4 van de toenmalige wet van 16 januari 2003 met betrekking tot de Kruispuntbank van de ondernemingen (KBO wet). Deze bepaling werd inmiddels opgenomen in het Wetboek van economisch recht (WER) met artikel III.26, §2. Krachtens die bepaling dient een vordering van een onderneming onontvankelijk te worden verklaard wanneer die vordering gebaseerd is op een activiteit waarvoor de onderneming, op datum van het inleiden van de vordering, niet is ingeschreven in de KBO, of niet valt onder haar maatschappelijk doel. De betreffende sanctie was ook al voorzien in de oudere wetgeving betreffende het handelsregister en kan tijdens de procedure niet worden geremedieerd.
De verkopers beschikten immers wel over een inschrijving onder de Nacebelcodes* 41.101 (projectontwikkeling van residentiële bouwprojecten) en 41.201 (algemene bouw van residentiële gebouwen) maar niet over een inschrijving in de KBO onder de Nacebelcode 68.1 (handel in eigen onroerend goed, inclusief het verkavelen van terreinen).
De vordering van de verkopers, die reeds sinds jaar en dag als projectontwikkelaars optraden, werd daarom onontvankelijk verklaard door de rechtbank. Dit impliceerde dat zij eerst een nieuwe inschrijving in de KBO dienden te nemen alvorens hun vordering opnieuw in te kunnen leiden. Daarenboven werden zij veroordeeld tot de proceskosten en de rechtsplegingsvergoeding van de koper.
III. Les voor de praktijk
Het betreffende vonnis illustreert het belang van een correcte inschrijving in de KBO. Krachtens art. III.18 WER rust op iedere onderneming immers de verplichting om elke uitgevoerde handelsactiviteit te laten vermelden in de inschrijving bij de KBO. De niet-ontvankelijkheid die art. III.26, §2 WER voorziet voor rechtsvorderingen op basis van een niet-geregistreerde handelsactiviteit is streng en overigens niet de enige sanctie die de wetgever heeft voorzien. Een overtreding van deze verplichting kan immers ook leiden tot een geldboete van 26 tot 10.000 euro (art. XV.77 & XV.70 WER).
In onze dagelijkse praktijk merken wij dat het argument van een ontbrekende KBO-vermelding steeds meer en met succes ontwikkeld wordt voor de rechtbanken van koophandel om vorderingen te vertragen of af te weren.
Het strekt daarom tot de aanbeveling dat ondernemingen regelmatig een vergelijking maken tussen hun werkelijke handelsactiviteiten en de handelsactiviteiten die geregistreerd zijn bij de KBO. Wanneer de handelsactiviteiten sedert de laatste inschrijving bij de KBO zijn uitgebreid of gewijzigd, dient ook de inschrijving te worden aangepast. Voor de kostprijs van een gewijzigde inschrijving in de KBO moet u het alleszins niet laten. Het inschrijvingsrecht van € 82,50 weegt niet op tegen het tijdsverlies en de potentiële gerechtskosten die u zou moeten betalen indien een rechtsvordering onontvankelijk zou worden verklaard wegens een onvolledige inschrijving in de KBO.
In bepaalde gevallen is een aanpassing van de geregistreerde activiteiten via het private luik van de Kruispuntbank voor ondernemingen zelfs kosteloos.
Een loutere vermelding van de betreffende activiteiten in de omschrijving van het maatschappelijk doel, in de statuten van een vennootschap, is overigens niet voldoende om aan de wettelijke sancties te ontsnappen. De vraag stelt zich of de traditionele praktijk, waarbij het maatschappelijk doel van vennootschappen in de statuten zo ruim als mogelijk omschreven wordt, zich ook kan uitstrekken tot de inschrijving in de KBO teneinde de problematiek te vermijden. Een expliciet verbod op zulke verruimde inschrijving vermeldt de toepasselijke wetgeving in elk geval niet.
* Voor een overzicht van alle beschikbare Nacebelcodes, kan u o.a. de informatiebrochure ‘Nacebelcodes 2008 met toelichting’ downloaden op de webpagina van de FOD economie, Algemene directie Statistiek en Economische informatie: