Vanaf 1 november 2018 trad de Wet van 15 april 2018 houdende de hervorming van het ondernemingsrecht in werking. Eén van de gevolgen hiervan is dat het begrip ‘handelaar’ ten grave wordt gedragen en vervangen wordt door het ruimere begrip ‘onderneming’. Dit laatste is zeker niet zonder belang! Veel zelfstandigen en rechtspersonen die in het verleden vanuit juridisch oogpunt niet werden beschouwd als ‘handelaar’, vallen thans mogelijk wel onder het begrip ‘onderneming’ met alle gevolgen vandien.
Wie of wat is een onderneming?
Een 'onderneming' in de zin van artikel I.1.1° het Wetboek van Economisch Recht ('WER') is:
iedere natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent (bijv. een eenmanszaak, een zaakvoerder van een vennootschap, …)
iedere rechtspersoon, zelfs indien ze geen economisch doel nastreven (d.w.z. alle vennootschappen, vzw's en stichtingen)
iedere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid (bijvoorbeeld een maatschap of tijdelijke vennootschap).
Het WER bepaalt ook duidelijk welke actoren geen 'onderneming' zijn. Dit zijn:
iedere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid die geen uitkeringsoogmerk heeft en die ook in feite geen uitkeringen verricht aan haar leden of aan personen die een beslissende invloed uitoefenen op het beleid van de organisatie (bijvoorbeeld een feitelijke vereniging)
iedere publiekrechtelijke rechtspersoon die geen goederen of diensten aanbiedt op een markt
overheden (bijvoorbeeld de Staat, het Vlaamse Gewest).
Het nieuw ondernemingsbegrip wordt het aanknopingspunt voor o.m. de bevoegdheid van de ondernemingsrechtbank (zie verder), het ondernemingsbewijs (het vroegere bewijs in handelszaken) en het insolventierecht. Ambachtslieden, vrije beroepers, vzw, stichtingen, … die vroeger niet werden beschouwd als handelaar en daardoor gebonden waren aan het burgerlijk bewijsrecht en de rechtbank van eerste aanleg, zullen voortaan geconfronteerd worden met het vrije bewijsrecht en met de nieuwe Ondernemingsrechtbank.
Indien u zelf geen ‘handelaar’ was, maar wel een ‘onderneming’ bent, moet u dus extra op uw tellen passen vanaf 1 november 2018. Vanaf dan moet u bijv. elke factuur waarmee u niet akkoord gaat, op korte termijn protesteren. Zo niet wordt er in de regel vanuit gegaan dat u deze factuur definitief hebt aanvaard, hetgeen voorheen alleen de regel was voor ‘handelaars’.
De "Rechtbank van Koophandel" is de "Ondernemingsrechtbank" geworden
Door de Wet van 15 april 2018 is de rechtbank van koophandel met ingang van 1 november 2018 omgedoopt tot de Ondernemingsrechtbank (afgekort Orb.). De bevoegdheid van de ondernemingsrechtbank wordt ook aanzienlijk uitgebreid aangezien die wordt gebaseerd op het nieuwe ondernemingsbegrip.
Alle rechtspersonen of organisaties zonder rechtspersoonlijkheid (met uitkeringsoogmerk), maar ook alle natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen worden geplaatst onder de bevoegdheid van de ondernemingsrechtbank voor onderlinge geschillen tussen hen. Een uitzondering blijft voor activiteiten die kennelijk vreemd zijn aan de beroepsactiviteit van de zelfstandige.
De wijzigingen zijn tevens van belang voor uw algemene voorwaarden
Waarschijnlijk zullen de toegelichte wijzigingen ook invloed hebben op de algemene voorwaarden van uw onderneming. Vooreerst zullen de algemene voorwaarden ten aanzien van een grotere groep klanten kunnen worden tegen geworpen. Waar voorheen de algemene voorwaarden hun uitwerking kregen ten aanzien van elke ‘handelaar’ die had nagelaten deze te betwisten, zal dit thans het geval zijn ten aanzien van elke onderneming (incl. vzw’s, vrije beroepers, …).
Het is dan ook van belang om in de eigen algemene voorwaarden niet meer te spreken van het onderscheid tussen ‘handelaars’ en ‘consumenten’. Voor zover het begrip ‘handelaar’ nog voorkomt in uw algemene voorwaarden, kan dit best worden vervangen door het begrip ‘onderneming’. Zo niet riskeert u mogelijks dat u zelf de nieuwe soepelere regels buitenspel zet.
Tot slot zal een eventueel bevoegdheidsbeding aangepast moeten worden. De rechtbank van koophandel bestaat immers niet meer waardoor er voortaan moet worden verwezen naar de ondernemingsrechtbank.
Voor vragen hieromtrent kan u steeds contact opnemen met ons kantoor.
Lorenz Verpoorten